Πληθαίνουν οι προσφυγές των πολιτών στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια καθώς θεωρείται, - ειδικά για τους δημοσιογράφους-, πως μόνο εκεί μπορούν να βρουν το δίκιο τους και να δικαιωθούν...
Δεν πάει άλλωστε και πολύς καιρός που ο γνωστός δικηγόρος, Αντώνης Τσενές, έκανε λόγο στο EviaZoom.gr για κυκλώματα στα Δικαστήρια Χαλκίδας, τονίζοντας ότι θα προσφύγει μέχρι τα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια για να δικαιωθεί η πελάτισσα του, αν και δεν χρειάστηκε, καθώς τελικά δικαιώθηκε εκ των υστέρων με νέα δικαστική απόφαση. (δείτε ΕΔΩ την συνέντευξη του).
Παράλληλα έντονο είναι το «κυνηγητό» και η καταδίωξη των ανθρώπων των ΜΜΕ από τις καταδικαστικές αποφάσεις των Ελληνικών δικαστηρίων, ποινικών και πολιτικών. Είναι θλιβερό αλλά και πραγματικό γεγονός να καταδικάζονται δημοσιογράφοι γιατί ασκούν κριτική και ελέγχουν πολιτικούς και δημόσια πρόσωπα.
Δυστυχώς όμως τα ελληνικά δικαστήρια καταδικάζουν και αρκετές φορές επιβάλουν μεγάλες ποινές φυλάκισης και επιδικάζουν σημαντικά χρηματικά ποσά. Το αποτέλεσμα είναι ο εκφοβισμός των ανθρώπων της δημοσιογραφίας, η οικονομική τους εξόντωση και η δημιουργία κλίματος αποτροπής της βασικής τους δουλειάς, δηλ. του ελέγχου των πολιτικών και των δημόσιων προσώπων. Αυτό όμως αποδυναμώνει τη δημοκρατία, γιατί όταν φοβηθεί η εξαντληθεί ο δημοσιογράφος σημαίνει ότι αδυνατίζει ο έλεγχος και αυξάνεται η αυθαιρεσία.
Υπάρχει όμως και ένα δικαστήριο που αντί να αποδυναμώνει τους ελεγκτές της εξουσίας, τους ενδυναμώνει, τους δικαιώνει και τους αποκαθιστά. Το Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΔΑ) που εδρεύει στο Στρασβούργο μέσω της πάγιας νομολογίας του έχει θωρακίσει με μια σημαντική και συνεχώς διευρυμένη ομπρέλα προστασίας την ελευθερία της έκφρασης των πολιτών και πολύ περισσότερο των δημοσιογράφων.
Ετσι μέσω της νομολογίας του (μπορείτε να τη διαπιστώσετε με εύληπτο τρόπο και μεταφρασμένη στα ελληνικό στο νέο blog: www.echrcaselaw.com) διευρύνει τα όρια προστασίας των δημοσιογράφων και τους δίνει το δικαίωμα όταν ασχολούνται με δημόσια πρόσωπα: α) να υπερβάλουν, β) να είναι προκλητικοί, γ) να είναι σκληροί, δ) να χρησιμοποιούν σάτιρα χωρίς όρια και ε) να σοκάρουν. Απαιτεί μόνον αυτά που γράφουν να στηρίζονται σε πραγματική βάση.
Το ΕΔΔΑ κρίνει ότι δεν μπορεί να τιμωρείται ένας δημοσιογράφος με ποινικές κυρώσεις γιατί εκφράζεται ελεύθερα και ασκεί κριτική.
Δεν μπορεί να φυλακίζεται κάποιος επειδή εκφράζει κρίσεις, κριτική ή ασκεί έλεγχο. Παραβιάζει την ελευθερία της έκφρασης (άρθρο 10 της ΕΣΔΑ).
Χαρακτηριστικό παράδειγμα ασυμβατότητας ποινικής διάταξης με την ελευθερία της έκφρασης είναι η συκοφαντική δυσφήμηση αλλά και η απλή δυσφήμηση και η εξύβριση. Η ίδια η βάση τους προσβάλλει ευθέως το θεμελιώδες δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης.
Αρκετές είναι οι αποφάσεις που έχουν εκδοθεί και μπορούν να σοκάρουν, αλλά δείχνουν την αποφασιστικότητα του ΕΔΔΑ να υπερασπίσει τον «σκύλο» φύλακα της δημοκρατίας, όπως χαρακτηρίζει τον δημοσιογράφο το Στρασβούργο.
Χαρακτηριστική είναι μία από τις αποφάσεις που εκδόθηκε από το ΕΔΔΑ και αφορά την Χαλκίδα.
Ο «καραγκιόζης» δικαστής από τη Χαλκίδα
Στην απόφαση «Κατράμη κατά Ελλάδας» μια δημοσιογράφος από τη Χαλκίδα είχε αναφέρει σε άρθρο της σε τοπικό περιοδικό ότι Δικαστής προέβη σε συγκεκριμένες παραλείψεις που αφορούσαν συγγενή της και η δημοσιογράφος τον αποκάλεσε «καραγκιόζη» και ότι «παραβιάζει τον όρκο του».
Τα Ελληνικά δικαστήρια καταδίκασαν τη δημοσιογράφο για εξύβριση (μετά από μετατροπή από συκοφαντική δυσφήμηση).
Το Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΔΑ) αποκαθηλώνει στην απόφαση αυτή από το απυρόβλητο της κριτικής τη δικαστική εξουσία και την τοποθετεί στο επίκεντρο του δημόσιου ενδιαφέροντος. Ετσι έκρινε ότι ο δικαστής είναι δημόσιο πρόσωπο ex officio και είναι υποχρεωμένος να ανέχεται σε μεγαλύτερο βαθμό από έναν απλό πολίτη τον έλεγχο και τη κριτική.
Θεώρησε ως αξιολογικές κρίσεις τις ανωτέρω «σκληρές» λέξεις που δεν δύνανται να αποδειχτούν, παρά πραγματικά περιστατικά που επιδέχονται απόδειξης. Και αφού διαπιστώνει ότι η κριτική που άσκησε η δημοσιογράφος έχει πραγματική βάση λόγω λαθών του δικαστή, αναφέρει ότι δεν συμβιβάζεται με τη δημοσιογραφική ελευθερία της έκφρασης η επιβολή ποινής φυλάκισης για αδίκημα που διαπράχθηκε διά του Τύπου και καταδίκασε τη χώρα μας.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δείχνει μια διαφορετική οδό αντιμετώπισης των δημοσιογράφων και του Τύπου από αυτή των ελληνικών δικαστηρίων που με ευκολία θα έλεγα καταδικάζουν τους δημοσιογράφους αγνοώντας το θεμελιώδες δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης. Υπάρχει μεγάλη διάσταση απόψεων μεταξύ των δικαστηρίων αυτών.
Το ΕΔΔΑ όμως είναι ο τελικός κριτής και το δικαστήριο που όποιος προσφύγει μετά την ολοκλήρωση του κύκλου των ελληνικών δικαστηρίων θα προστατεύσει τόσο την ελευθερία της έκφρασής του όσο και τη δημοκρατία. Προσφύγετε!
*Πληροφορίες και από τον ποινικολόγο Βασίλη Χειρδάρη
Δεν πάει άλλωστε και πολύς καιρός που ο γνωστός δικηγόρος, Αντώνης Τσενές, έκανε λόγο στο EviaZoom.gr για κυκλώματα στα Δικαστήρια Χαλκίδας, τονίζοντας ότι θα προσφύγει μέχρι τα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια για να δικαιωθεί η πελάτισσα του, αν και δεν χρειάστηκε, καθώς τελικά δικαιώθηκε εκ των υστέρων με νέα δικαστική απόφαση. (δείτε ΕΔΩ την συνέντευξη του).
Παράλληλα έντονο είναι το «κυνηγητό» και η καταδίωξη των ανθρώπων των ΜΜΕ από τις καταδικαστικές αποφάσεις των Ελληνικών δικαστηρίων, ποινικών και πολιτικών. Είναι θλιβερό αλλά και πραγματικό γεγονός να καταδικάζονται δημοσιογράφοι γιατί ασκούν κριτική και ελέγχουν πολιτικούς και δημόσια πρόσωπα.
Δυστυχώς όμως τα ελληνικά δικαστήρια καταδικάζουν και αρκετές φορές επιβάλουν μεγάλες ποινές φυλάκισης και επιδικάζουν σημαντικά χρηματικά ποσά. Το αποτέλεσμα είναι ο εκφοβισμός των ανθρώπων της δημοσιογραφίας, η οικονομική τους εξόντωση και η δημιουργία κλίματος αποτροπής της βασικής τους δουλειάς, δηλ. του ελέγχου των πολιτικών και των δημόσιων προσώπων. Αυτό όμως αποδυναμώνει τη δημοκρατία, γιατί όταν φοβηθεί η εξαντληθεί ο δημοσιογράφος σημαίνει ότι αδυνατίζει ο έλεγχος και αυξάνεται η αυθαιρεσία.
Υπάρχει όμως και ένα δικαστήριο που αντί να αποδυναμώνει τους ελεγκτές της εξουσίας, τους ενδυναμώνει, τους δικαιώνει και τους αποκαθιστά. Το Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΔΑ) που εδρεύει στο Στρασβούργο μέσω της πάγιας νομολογίας του έχει θωρακίσει με μια σημαντική και συνεχώς διευρυμένη ομπρέλα προστασίας την ελευθερία της έκφρασης των πολιτών και πολύ περισσότερο των δημοσιογράφων.
Ετσι μέσω της νομολογίας του (μπορείτε να τη διαπιστώσετε με εύληπτο τρόπο και μεταφρασμένη στα ελληνικό στο νέο blog: www.echrcaselaw.com) διευρύνει τα όρια προστασίας των δημοσιογράφων και τους δίνει το δικαίωμα όταν ασχολούνται με δημόσια πρόσωπα: α) να υπερβάλουν, β) να είναι προκλητικοί, γ) να είναι σκληροί, δ) να χρησιμοποιούν σάτιρα χωρίς όρια και ε) να σοκάρουν. Απαιτεί μόνον αυτά που γράφουν να στηρίζονται σε πραγματική βάση.
Το ΕΔΔΑ κρίνει ότι δεν μπορεί να τιμωρείται ένας δημοσιογράφος με ποινικές κυρώσεις γιατί εκφράζεται ελεύθερα και ασκεί κριτική.
Δεν μπορεί να φυλακίζεται κάποιος επειδή εκφράζει κρίσεις, κριτική ή ασκεί έλεγχο. Παραβιάζει την ελευθερία της έκφρασης (άρθρο 10 της ΕΣΔΑ).
Χαρακτηριστικό παράδειγμα ασυμβατότητας ποινικής διάταξης με την ελευθερία της έκφρασης είναι η συκοφαντική δυσφήμηση αλλά και η απλή δυσφήμηση και η εξύβριση. Η ίδια η βάση τους προσβάλλει ευθέως το θεμελιώδες δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης.
Αρκετές είναι οι αποφάσεις που έχουν εκδοθεί και μπορούν να σοκάρουν, αλλά δείχνουν την αποφασιστικότητα του ΕΔΔΑ να υπερασπίσει τον «σκύλο» φύλακα της δημοκρατίας, όπως χαρακτηρίζει τον δημοσιογράφο το Στρασβούργο.
Χαρακτηριστική είναι μία από τις αποφάσεις που εκδόθηκε από το ΕΔΔΑ και αφορά την Χαλκίδα.
Ο «καραγκιόζης» δικαστής από τη Χαλκίδα
Στην απόφαση «Κατράμη κατά Ελλάδας» μια δημοσιογράφος από τη Χαλκίδα είχε αναφέρει σε άρθρο της σε τοπικό περιοδικό ότι Δικαστής προέβη σε συγκεκριμένες παραλείψεις που αφορούσαν συγγενή της και η δημοσιογράφος τον αποκάλεσε «καραγκιόζη» και ότι «παραβιάζει τον όρκο του».
Τα Ελληνικά δικαστήρια καταδίκασαν τη δημοσιογράφο για εξύβριση (μετά από μετατροπή από συκοφαντική δυσφήμηση).
Το Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΔΑ) αποκαθηλώνει στην απόφαση αυτή από το απυρόβλητο της κριτικής τη δικαστική εξουσία και την τοποθετεί στο επίκεντρο του δημόσιου ενδιαφέροντος. Ετσι έκρινε ότι ο δικαστής είναι δημόσιο πρόσωπο ex officio και είναι υποχρεωμένος να ανέχεται σε μεγαλύτερο βαθμό από έναν απλό πολίτη τον έλεγχο και τη κριτική.
Θεώρησε ως αξιολογικές κρίσεις τις ανωτέρω «σκληρές» λέξεις που δεν δύνανται να αποδειχτούν, παρά πραγματικά περιστατικά που επιδέχονται απόδειξης. Και αφού διαπιστώνει ότι η κριτική που άσκησε η δημοσιογράφος έχει πραγματική βάση λόγω λαθών του δικαστή, αναφέρει ότι δεν συμβιβάζεται με τη δημοσιογραφική ελευθερία της έκφρασης η επιβολή ποινής φυλάκισης για αδίκημα που διαπράχθηκε διά του Τύπου και καταδίκασε τη χώρα μας.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δείχνει μια διαφορετική οδό αντιμετώπισης των δημοσιογράφων και του Τύπου από αυτή των ελληνικών δικαστηρίων που με ευκολία θα έλεγα καταδικάζουν τους δημοσιογράφους αγνοώντας το θεμελιώδες δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης. Υπάρχει μεγάλη διάσταση απόψεων μεταξύ των δικαστηρίων αυτών.
Το ΕΔΔΑ όμως είναι ο τελικός κριτής και το δικαστήριο που όποιος προσφύγει μετά την ολοκλήρωση του κύκλου των ελληνικών δικαστηρίων θα προστατεύσει τόσο την ελευθερία της έκφρασής του όσο και τη δημοκρατία. Προσφύγετε!
*Πληροφορίες και από τον ποινικολόγο Βασίλη Χειρδάρη
